چكيده:

ماهيت اكثر اشكال و فرايند‌هاي بيروني زمين اساسا تابع شرايط اقليمي حاكم بر يك منطقه در طي زمان مي‌باشد. از اينرو آثار و شواهد تغييرات اقليمي دوران چهارم كه مهمترين آنها وجود آثار باقي مانده از اين دوره است، تنوع ويژه و قابل توجهي در مطالعات ژئومرفولوژي ايجاد نموده است، و با توجه به اين آثار مي‌توان شواهد اقليمي را بازسازي نمود.

مطالعه يخچال شناسي اگرچه در ايران به سال 1933 و كارهاي بوبك نسبت داده مي‌شود اما، محققيق برجسته ايراني بويژه در ده سال گذشته تحقيقات عملي خوبي در رابطه با شرايط اقليمي ايران در دوران چهارم بعمل آورده و دست آوردهاي ارزشمندي نيز داشته اند، در پژوهش حاضر كه به بررسي وضعيت حوضه آبخيز سخويد واقع در 80 كيلومتري جنوب غربي يزد مي‌پردازد، سعي شده با تعمق در داده‌هاي آماري، شواهد اقليمي، زمين‌شناختي، آبشناختي، زمين ريخت شناختي، زيست محيطي، ويژگيهاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و بويژه دانش بومي منطقه سخويد و اثرات متقابل و تعاملي شاخصهاي مختلف مطالعات لازم انجام و با بهره‌مندي از جديدترين نرم افزارهاي موجود Arcview GIS و حل معضل مهم مقياس دار كردن نقشه‌هاي Scan شده و توجيه مختصاتي آنها در نرم‌افزار مذكور و نيز نرم افزار Surfer ، محاسبات مربوط، به دقت اجرا گردد، تا در نهايت با بررسي تطبيقي اطلاعات مذكور و تبيين وضعيت و شرايط منطقه، مبنا و الگويي براي برنامه‌ريزي توسعه پايدار بدست‌آيد.

در بررسي هاي تطبيقي اين پژوهش از روش رايت استفاده شده و براي اولين بار وجود آثار يخچالي(سيركهاومورنها) را در دره‌هاي برآفتاب  حوضه سلسله جبال شيركوه همراه با يك معبر بزرگ يخچالي در دوران چهارم اثبات مي‌كند. آغاز مدنيـّت از پائين‌ترين خط صفر 6 ماه سرد سال و تطابق آن با منطقه زفره اصفهان نيز از نكات بدست آمده در اين پژوهش مي‌باشد.

واژگان كليدي:

يخسار , يخچال , خط برف دائمي , تعادل اب و يخ